کتاب تصویری به کتابی می گویند که به کمک تعداد زیادی از تصاویر همراه با متن که گاهی کم است و گاهی بدون متن است اطلاعاتی را منتقل می کند و داستانی را تعریف میکند. در کتابهای تصویری، تصویرها به اندازهی متن یا حتی بیش تر از آن اهمیت دارند. بعضی از کتاب تصویری کودکان بدون داشتن هیچ متنی می تواند گیرا و جذاب باشد. چون کودکان به داستانهایی که به شکل تصویری برایشان ارائه میشوند به همان میزان که به شکل شفاهی برایشان تعریف میشوند، واکنش نشان میدهند. مخاطب بیشتر کتابهای تصویری کودکان خردسال هستند. از نوزادی تا زمانی که به مدرسه بروند. این کتابهای دارای صفحههای کم، متنهایی کوتاه و ساده و تصویرهای زیاد هستند. هر چه کودک کم سن تر باشد، موضوع داستانها یا مفهوم متن ها سادهتر هستند. کتابهای تصویری برای نوزادان و یا خردسالان فقط رنگها و شکلها را به آنها میشناساند. داستانهایی کوتاه و قابل فهم دارند. موضوعهایی را مطرح میکنند که در حوزهی درک کودک باشد.
ویژگی کتاب تصویری کودکان
- در تصاویر کتاب نباید از رنگهای تند و شخصیتهای کارتونی مشابه استفاده کرد.
- تصاویر باید ساده و واضح باشند و برای کودک قابل درک و تصور باشند.
- تماشای تصاویر باید برای کودکان لذتبخش باشد اما نباید از تصاویر بی محتوا استفاده کرد.
- سبک تصویر باید با سبک کتاب هماهنگ باشد
- تصاویر باید متناسب با سن کودک باشند و در فهم متن داستان به او کمک کند.
- تصاویر باید با هم مرتبط و به متن داستان مربوط باشند.
- تصاویر میتوانند بخشی از داستان را که در متن بیان نشده را تعریف کنند.
- خلاقانه بودن تصاویر و جاری بودن تخیل در آن هم یک ویژگی مهم در کتاب های تصویری می باشد.
- یکی از مهم ترین ویژگی های کتاب های تصویری این است که که در صفحه آرایی کتاب، فاصله ی بین تصاویر و متن کتاب رعایت شده باشد و تصاویر و متن به هم چسبیده یا روی هم نباشند.
- فونت کتاب باید خوانا و دارای اندازهی مناسب باشد که این موضوع برای کودکانی که به تازگی خواندن را شروع کردهاند اهمیت زیادی دارد. هرچه فونت کتاب بزرگتر باشد، کودکان راحتتر می توانند آن را بخوانند و از کتاب خسته نمی شوند.
- کتابی مناسب کودک است که دارای اندازهای باشد که او بتواند آن را به راحتی در دست بگیرد و ورق بزند. گاهی هم ممکن است برخی از ناشران، برای جذابیت بیشتر کتابهایی در قطع و اندازههای بزرگ منتشر کنند اما در کل، اندازهی کتاب نباید به گونهای باشد که حمل آن برای کودک سخت باشد و او را اذیت کند.
- طرح روی جلد هم باید هنرمندانه و جذاب باشد و خواننده را به خواندن داستان تشویق کند. همچنین شناسنامه و قیمت کتاب باید روی جلد درج شده باشند.
- از آنجایی که کودکان، کتابهای مورد علاقه ی خود را بارها ورق میزنند، مهم است که جنس کاغذ و صحافیِ کتاب با دوام بوده و دارای لبههای تیز و بُرنده نباشند. کتاب مناسب برای نوزادان و کودکان نوپا، کتابهایی از جنس مقواهای ضخیم با لبههای گرد هستند که به کودکان آسیب نمیرساند.
کتابهای تصویری دارای چندین گونه است. کتابهای تصویری داستانی کتاب هایی هستند که تصویر و متن به کمک یکدیگر داستانی را بیان میکنند. کودکان براساس سن و تجربه واکنش های مختلفی به کتاب های نشان می دهند که اولین واکنش خردسالان به کتاب تصویری معمولا فیزیکی است، مانند زمانی که کودک اندازه، شکل، بافت و بخشهای متحرک یک جسم ناآشنا را بررسی می کند. کودک ممکن است برای شناختن کتاب، آن را در دهانش بگذارد و یا حتی سر و ته ورق بزند. با راهنمایی بزرگسالان، کودک خیلی زود به هدفهای خاص کتاب و لذتهایی که می تواند از آن ببرد آشنا می شود و به محتوای تصویرها توجه میکند، بین اجسام تصویر شده و مفاهیم با صداها و نامهای آنها ارتباط برقرار میکند. بعد از مدتی هم کودک متوجه می شود که تصاویر کتاب دارای داستان هایی هستند وهر داستان آغاز، میانه و پایانی دارد. سرانجام بعد از مدتی که تجربهی او از کتاب و زندگی روزمره بیشتر شد، کودک بر اساس دیدگاه خود از واقعیت و احساسها و گرایشهای خود، کتاب را ارزیابی میکند. بنابراین، گونههای مختلف کتاب و تجربههای مربوط به آن، متناسب با سنین و مراحل رشد مختلف کودکان است.
کتاب تصویری کودکان شامل تصاویر زیادی هستند، اما خط داستانی متن هم در آنها مهم است. در یک کتاب تصویری خوب داستانی، متن و روایت تصویری یکدیگر را کامل میکنند، به صورتی که کودکان نمیتوانند بدون متن، داستان ها را بفهمند. تصویرها با خط داستانی به هم مرتبط هستند و کنشهای داستان، فضاسازیها و شخصیت سازیها را تقویت کردهاند. در کتابهای تصویری، تصویرها به اندازهی متن یا حتی بیش از آن اهمیت دارند. برخی کتابهای تصویری بدون داشتن هیچ کلامی، گیرا و اثربخشاند.
در این نوع از کتابها، بار اصلی داستان برعهده تصاویر است. گاهی ممکن است که در یک صفحه، حتی یک کلمه هم نوشته نشده باشد و ممکن است که در هر صفحه از کتاب، یک یا دو جملهی کوتاه آمده باشد. این نوع کتابها برای همه کودکان چه خردسالانی که سواد ندارند چه کودکانی که تازه خواندن را یادگرفته اند بسیار مفید بوده و به تقویت دانش بصری، درک پیام و دقت در مشاهدهی تصاویر کمک بسزایی میکند که این ها همه از فواید کتاب های تصویری هستند.
وقتی برای کودکان شعر یا قصهی کودکانه ای میخوانید در حقیقت از آنها می خواهید که تا برای مدتی به چیزی که برایشان تعریف می کنید توجه کنند و سعی کنند با پیش رفتن داستان، همراه با شما جلو بیایند. برای سر درآوردن از ماجرای قصهای که میخوانید باید تمرکز کنند و برای پیدا کردن اصل داستان باید قسمتهای قبل را به خاطر بیاورند و آنها را مثل تکههای پازل کنار هم بچینند. با خواندن کتابهای مناسب برای گروه سنی هر کودکی به او کمک میکنید تا تمرکزشان را روی یک موضوعی بگذارند و چیزهایی را به خاطر بیاورد که برایش شیرین و جذاب است و کتاب خواندن بهترین راه برای تقویت قدرت تمرکز کودکان است.
قصه های کودکانه انتشارات تازه ها به بچهها این فرصت را میدهند تا هرچه میخواهند در ذهنشان بسازند و تصور کنند. تصور کردند و خیال پردازی فرصت های شادی را برای کودکان فراهم می کند. وقتی کودکی را در آغوش میگیرید و موقع کتاب خواندن با انگشت کلمهها را نشان می دهید در حافظهی تصویریاش چیزهایی شبیه به شکل پایان و آغاز جملهها، پاراگرافها، نقطهها و سایر علامتهای چاپی خواهد ماند. در کتابها کلمههایی میشنویم که شاید در زندگی روزمره شان کودکان نشنوند اما بخشی از زبان فارسی را تشکیل میدهند. قصه کودکانه بهترین بستر است که از طریق آن گوش بچهها با این کلمههای غیرعادی آشنا شود. ضمن این که اگر از سنین خردسالی برای بچهها کتاب خوانده باشید،کمکم فرق بین زبان گفتار و نوشتار را درک خواهند کرد.
بدون دیدگاه