کتابخوانی یکی از بهترین روش‌ها برای آموختن و تقویت خلاقیت کودکان است. اما در دنیای اسباب‌بازی‌های رنگارنگ و بازی‌های ویدئویی، تربیت کودک کتابخوان کار ساده‌ای نمی باشد. همچنین هیچ سن دقیقی نمی‌توان برای این موضوع عنوان کرد اما باید بدانید که نقش والدین و روشی که پدرها و مادرها در تربیت فرزندشان پیش می‌گیرند، نقش چشمگیری در نهادینه شدن فرهنگ کتابخوانی کودکان دارد. اگر والدین با خواندن بیگانه باشند و اگر از تکنیک‌های ساده‌ای که میتواند کودک را کتابخوان کند، بی‌خبر باشید، رسیدن به آرزوی کودک کتابخوان یا ممکن نمی‌شود یا انرژی و وقت زیادی از آن ها می‌گیرد.
برای تربیت کودک کتابخوان بهتر است کودک تان را همراه خود به کتابخانه ها ببرید و اجازه دهید بین قفسه‌های کتاب با شما بچرخد و بعد سراغ قفسه‌های کتاب کودک برود و برای خودش هم کتابی برای امانت گرفتن پیدا کند. حتی اگر خودتان نمی‌خواهید کتاب خاصی را امانت بگیرید، صرفا برای جست‌وجوی کودکتان در این محیط، او را به کتابخانه‌ای که عنوان‌های زیادی کتاب کودک در آن قرار دارد، ببرید. در این مقاله می گوییم که چگونه کودکی کتابخوان داشته باشیم.
تربیت کودک کتابخوان
- برای اینکه فرزندتان زود حرف زدن را یاد بگیرد و مهارت‌های کلامی‌اش تقویت شود، تا میتوانید با او حرف بزنید. کلماتی که از زبان والدینش خارج می‌شوند، بیشترین تاثیر را بر رشد مهارت‌های زبانی کودکان دارد. اگر می‌خواهید حین کتاب خواندن، به رشد این مهارت در کودکتان کمک کنید، از چنین جملاتی کمک بگیرید: اینجا را ببین چه کتابهای خوبی. چرا از توی این قفسه یکی‌شان را بر نمی‌داری تا با هم کتاب بخوانیم. مهم نیست که کودکتان به اندازه درک این جملات بزرگ شده یا نه. حتی اگر او همه حرف‌های شما را نفهمد، با کمک گرفتن از این جملات میتوانید بخشی از ذهنش را که مربوط به صحبت کردن است، به مرور فعال‌تر کنید.
- اگر کودکتان تازه خواندن را یاد گرفته، برخی از جملات کتاب راکه مخصوص شخصیت خاصی هستند، با یک ماژیک شبرنگ مشخص کنید و از او بخواهید وقتی درحال بازی کردن نمایشی بر اساس آن داستان هستید، بخش‌های رنگی شده را با صدای خودش بخواند. به این طریق هم او را در فرآیند داستان‌خوانی درگیر کرده‌اید و هم باعث شده‌اید لذت بیشتری از خواندن ببرد.
- وقتی حین کتاب خواندن انگشت‌تان را زیر کلمات حرکت می‌دهید، به کودکتان می‌گویید که این نشانه‌های بامزه به ظاهر بی‌معنا، مفهوم دارند و همان جملات زیبایی هستند که به گوش او می‌رسند. شما با چنین کاری ولع او به خواندن در سال‌های آینده را بیشتر کرده و او را به این کار علاقه‌مند می‌کنید.
- قرار نیست فرزندتان تنها با شنیدن جملات از آنها درس بگیرد. برای رسیدن به هدفی که نویسنده کتاب مد نظر داشته، باید کودکتان را به فعالیت بیشتر ترغیب کنید. برای مثال پیش از آنکه صفحه را بخوانید، عکس‌هایش را در مقابل کودکتان قرار دهید و از او چنین سوالی بپرسید: «به نظرت خرس کوچولو مشکلش را به چه شکل حل می‌کند؟» کودکتان وقتی با چنین سوال‌هایی مواجه میشود، بیشتر با داستان درگیر میشود و برای پاسخ دادن، خلاقیت بیشتری را به کار می‌گیرد. گذشته از این، در صورتی که نظر او اختلاف زیادی با آنچه که در کتاب نوشته شده داشته باشد، وقتی ماجرای واقعی را در ادامه از زبان شما می‌شنود، ذهنش آمادگی بیشتری برای به خاطر سپردن آن پیدا می‌کند.
- از کودکتان بخواهید که داستانی را برای‌تان تعریف کند و آن را روی چند برگ کاغذ بنویسید. در هر برگه کافی است بخشی از داستان را که در سه، چهار خط خلاصه شده، بیاورید و بعد از تمام شدن، از فرزندتان بخواهید نقاشی را که از نظرش با هر بخش مرتبط است، بالای آن بکشد. حالا شما توانسته‌اید کتابی مخصوص به او را با کمکش طراحی کنید و انگیزه‌اش برای داستان‌پردازی را بالا ببرید.
- پیش از آنکه کتاب خواندن را شروع کنید، کودکتان را با دادن حق انتخاب به او درگیر ماجرا کنید. برای مثال چند کتاب را از قفسه بیرون بیاورید و از او بپرسید که دوست دارد امشب کدام داستان را بشنود یا اینکه کدام داستان را دوست دارد اول بخواند. وقتی کودکتان با میل خودش وارد این بازی میشود، توجه بیشتری به آنچه که برایش می‌خوانید، می‌کند.
- وقتی کودک پیش‌دبستانی شما تنها چند حرف از الفبا را یاد می‌گیرد، وقت آن رسیده که بازی کلمه‌یابی را شروع کنید. برای مثال اگر کودکتان حرف «ر» که نامش با آن آشنا میشود را یاد گرفته، یکی از کتاب‌هایش را بردارید و وقتی که کنار هم نشسته‌اید، از او بخواهید همه «ر»ها را پیدا کند. هر وقت کودکتان کلمه‌ای که این حرف در آن قرار گرفته را پیدا کرد، آن واژه را برایش بخوانید و تشویقش کنید.
- برای فرزندتان جوک‌هایی ساده و مناسب سنش تعریف کنید و حتی با کمک کتابهای لطیفه که در شهرکتاب‌ها هست، به او چند جوک ساده که برایش جالب هستند، یاد دهید. کودکتان با تعریف کردن لطیفه‌های تکراری خود در برابر دیگران، یاد می‌گیرد که شکل دادن ساختار‌های تازه‌ای از جملات و عبارات را تمرین کند.
- نگرانید که کودکتان معنای برخی واژه‌ها را متوجه نشود و به همین دلیل وقت داستان خواندن، واژه ساده‌تری را به جای آنها به کار می‌برید؟ این تفکر را کنار بگذارید و با خیال راحت واژه‌های جدید را برای کودکتان بخوانید. کودکان عاشق تکرار شدن قصه‌ها هستند و وقتی برای چندمین‌بار واژه تازه‌ای که برایشان معنا کرده‌اید را می‌شنوند، آن را ناخواسته وارد گروه کلماتی که به کار می‌برند، می‌کنند. به این ترتیب شما با گفتن چنین کلماتی فهم داستان را برای کودکتان سخت نکرده‌اید، بلکه به او امکان گسترده‌تر کردن دایره لغاتش را داده‌اید.
- نه اینکه در فضایی جدی از کودکتان در مورد سطرهای خوانده شده امتحان بگیرید اما میتوانید در فضایی دوستانه و حین بازی، سوال‌هایی را در مورد داستان از او بپرسید؛ این سوال‌ها میتواند در مورد بخش‌هایی که پیام اصلی داستان در آنها پنهان شده باشند یا اینکه از بخش‌هایی پرسیده شوند که می‌دانید واژه‌های تازه در آنها به کار رفته‌اند. اگر کودکتان دقیقا از آن واژه‌ها استفاده نکرد، اشکالی ندارد؛ مهم این است که مفهوم آنها را درک کرده باشد و واژه‌ای جایگزین برایش پیدا کرده باشد. شما هم میتوانید پس از شنیدن توضیحاتش یک بله همراه با لبخند به او هدیه کنید و واژه مورد نظرتان را هم در ادامه به کار ببرید تا ملکه ذهنش شود
معرفی کتاب به کودکان
- کتابهای نیکولا کوچولو : ژان ژاک سامپه تصویرگری کتابهای نیکولا کوچولو را انجام داده است به اندازه رنه گوسینی در پیدایش این داستان‌های جذاب، خواندنی و به شدت بامزه نقش موثری داشته. داستان از زبان نیکولا روایت میشود. پسربچه‌ای که خودش راوی است و از قضا بسیار هم شوخ‌طبع و بامزه است. او وقایع اطرافش را با چشم خود می‌بیند. نیکولا بیشتر از رابطه‌اش با دوستانش و اتفاقاتی که در مدرسه افتاده تعریف می‌کند. نکته بامزه در مورد نیکولا این است که او متوجه رفتار بزرگترها نیست. بزرگترهایی که در این کتاب به اندازه بچه‌ها سوژه بامزگی‌ها هستند. انیمیشن ها و فیلم های جذابی هم از روی کتاب نیکولا کوچولو ساخته شده است که دیدنش حتی برای بزرگترها هم خوشایند است. این کتاب نه فقط برای کودکان بلکه برای بزرگترها هم کاربرد دارد.
- قصه های 1 ساله های انتشارات تازه ها: بیشتر مادران با مشکل تربیت کودک کتابخوان یا اینکه که چه کتاب هایی برای کودک یک ساله یا زیر یک سالشان بخوانند درگیر هستند زیرا در بیشتر کتابفروشی ها و فروشگاه ها کتاب مناسب برای کودکان این سن بسختی پیدا میشود. خواندن کتاب برای کودک در همان سنین کودکی باعث میشود تا او با کتاب آشنا شده و از طریق داستانها بتواند با دنیای پیرامونش رابطه برقرار کند چون که وجود داستانها برای کودکان مهم است زیرا زندگی کردن را به کودک می آموزد. اجازه دهید که کودک کتاب را لمس کند و سعی کنید از کتابهای نرم و پارچه ای که پاره کردن آنها ممکن نیست و همپنین کتابهایی که دارای تصاویر بزرگ و رنگی هستند استفاده کنید تا توجه کودک جلب شود. قصه های 1 ساله ها مجموعه 6 داستان زیبا و خواندنی برای کودکان است که با تصویرسازی مناسب و استفاده از رنگ های شاد میتواند کودک را به کتاب علاقمند سازد، میتوانید این داستان ها را در زمان های گوناگون برای کودک خود بخوانید.
- نی نی و دوست داشتن کتابی آموزشی انتشارات تازه ها: کودکان در خانواده یاد می گیرند که بر اساس فرهنگ جامعه خود چه چیزهایی را دوست داشته باشند چون علاقه مندی و دوست داشتن، از مهمترین نیازهای انسان ها است، احساس دوست داشتن یک جریان عاطفی است که بر روح و روان انسان ها تاثیرگذار است و جهت و شدت این علاقه مندی به مرور زمان تغییر می کند. هر کودکی برای آنکه از امنیت خاطر و عزت نفس کافی برخوردار شود، لازم است حداقل یک نفر یا یک چیز را دوست بدارد. توانایی عشق ورزیدن و دوست داشتن، عامل بسیار مهمی در سلامت جسم و روان کودکان است زیرا عدم وجود آنها موجب ظهور ناهنجاری های رفتاری، اجتماعی و کمرویی ها و انحرافات اجتماعی خواهد شد.
کودکانی که والدینشان به مطالعه و دانایی اهمیت می دهند، راحت‌تر به مطالعه عادت خواهند کرد، چون پدر و مادری که در زندگی روزانه برای کسب دانش تلاش می کند، کودکانشان هم به مطالعه علاقه مند خواهند شد. خواندن یک کتاب برای کودک و بعد صحبت کردن درباره موضوع آن هم اهمیت زیادی خواهد داشت. وقتی کودکان درباره کتاب صحبت می‌کنند باید با دقت زیادی به حرف‌های آن ها گوش کنید و نسبت بهش رفتار محترمانه ای داشته باشید.
عادت به مطالعه ویژگی است که باید در محیط خانواده و مدرسه شکل بگیرد. یکی از مهمترین عوامل علاقه مندی کودک به کتاب، داشتن والدینی است اهل مطالعه باشند و بتوانند الگوی مناسبی برای کودکانشان باشند. خرید روزنامه و مجله به صورت مرتب و خواندن آن در منزل، بهترین روش برای الگو بودن است.
شب‌ها قبل از خواب، خواندن قصه برای کودک در ایجاد عادت به مطالعه اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت چون وقتی کودک در رختخواب باشد، عوامل ایجاد حواس‌پرتی به حداقل خواهد رسید و از طرف دیگر کودک، قبل از خواب از حضور والدین‌اش در کنار خود احساس آرامش می‌کند. کودکی که لذت قصه‌های قبل از خواب را درک کند، خودش هم به سمت کتاب خواندن جذب خواهد شد.
اگر بچه‌ها موفق به ارتباط و گفت‌وگو با بزرگترها بشوند و بتوانند به راحتی نظرات‌شان را از چیزی که خوانده‌اند بیان کنند، میشود گفت عادت به مطالعه در آنها در حال شکل‌گیری است. با پرسیدن سؤال درباره چیزهایی که کودک خوانده تخیل آنها را تقویت خواهد کرد و توانایی تحلیل و تفسیرشان را بیشتر کنید.
علاوه براین‌که والدین باید در منزل یک قفسه کتاب داشته باشند و ضروری است قفسه جداگانه‌ای را هم برای کودکانشان فراهم کنند و اجازه انتخاب کتاب را به کودکان بدهند. به همان اندازه که بردن کودک به کتاب‌فروشی‌ها و سبک‌وسنگین کردن کتابهای بزرگسال و بررسی آثار جدید، حین اینکه کودک در آن شرایط هیچ نقشی برعهده ندارد، میتواند رابطه کودک با دنیای کتاب را دچار مشکل کند.
اختصاص زمان زیاد برای تماشای تلویزیون یا انجام بازی‌های رایانه‌ای، علاوه بر اینکه فرصت مطالعه را از کودک می‌گیرد، باعث کاهش توانایی‌های ذهنی کودک در انجام کارها میشود که نیازمند صرف توجه و دقت بالاست. همچنین استفاده بیش از حد از تلویزیون و کامپیوتر، تعادل لازم برای سلامت کودک را با خطر روبه‌رو می‌کند به همین دلیل تربیت کودک کتابخوان ضروری است.
“با کلیک بر روی قسمت لینک شده می توانید کتاب داستان های انتشارات تازه ها را ببینید”
بدون دیدگاه